KOMÓRKI MACIERZYSTE IZOLOWANE Z BŁONY OWODNIOWEJ W LECZENIU OPARZEŃ I RAN PRZEWLEKŁYCH
Ludzkie mezenchymalne komórki macierzyste izolowane z błony owodniowej są tematem badań prowadzonych przez Dr hab. n. med. Dianę Kitalę przez ostatnie 7 lat. W pracy Heterogeneous Mixture of Amniotic Cells is Likely a Better Source of Stem Cells than Adipose Tissue (Kitala D; 2019) udowodniliśmy jednoznacznie przewagę owodni jako źródła komórek macierzystych w stosunku do tkanki tłuszczowej. Z kolei w publikacji Amniotic cells share clusters of differentiation of fibroblasts and keratinocytes, influencing their ability to proliferate and aid in wound healing while impairing their angiogenesis capability (Kitala D; 2020) wykazaliśmy wpływ komórek macierzystych na namnażanie się komórek naskórka oraz zdolność komórek owodni do różnicowania się w komórki naskórka, jednocześnie ukazując ich ogromny potencjał kliniczny w leczeniu oparzeń i ran przewlekłych. Pod względem prawnym (decyzją Komitetu ds. Terapii Zaawansowanych przy Europejskiej Agencji Leków) komórki macierzyste zaklasyfikowano jako produkt leczniczy terapii zaawansowanej, dlatego ich wytwarzanie musi być prowadzone według ściśle ustalonej i kontrolowanej procedury, zapewniającej przed wszystkim bezpieczeństwo, jak również wysoką wydajność na wszystkich etapach ich wytwarzania: izolacji, hodowli i przygotowania do aplikacji u chorego, dlatego komórki macierzyste hodowane są w pomieszczeniach czystych Banku Tkanek. Zagadnieniom tym poświęcono kilka publikacji, które opisują prace zmierzające do implementacji produktu leczniczego terapii zaawansowanych. Pierwsza z nich, pod tytułem Isolationand Production of the Ready-to-Use Product (the AmnioticStem Cell Culture) in Accordance with GMP Regulations (Kitala D. i wsp.; 2017) ma na celu ocenę jak warunki standaryzacji hodowli komórek macierzystych owodni (m.in. czas potrzebny na przygotowanie przeszczepu komórkowego) wpływają na właściwości uzyskanego przeszczepu komórkowego. W kolejnej pracy pt. Isolation, culturing and preparation for transplantation of amniotic mesenchymal stem cells. Repetitive and reproducible laboratory, technical protocol (Kitala D i wsp.; 2018) opisano protokół uszczegóławiający techniczne aspekty hodowli służącej do otrzymania klinicznie istotnej liczby komórek (>1*108). Jednym z poważnych problemów technologicznych jest standaryzacja aplikacji komórek. Satysfakcjonujący mechanizm przeszczepu komórek mezenchymalnych nie został jeszcze opracowany. Problem ten można rozwiązać poprzez zastosowanie rusztowań (pochodzenia naturalnego lub syntetycznego). W pracy Chitosan/aminoacidhydrogels with antimicrobial and bioactiveproperties as new scaffolds for human mesenchymal stem cells culture applicable in wound healing (Piątkowski M, Kitala D; 2017) zaprezentowano podłoża chitozanowe, które można stosować do hodowli komórkowej. Uzyskanie pełnego arkusza zawierającego owodniowe komórki macierzyste wydaje się być najlepszym rozwiązaniem w leczeniu ran oparzeniowych. Główną zaletą tej metody jest uzyskanie pełnego arkusza komórek jedynie poprzez obniżenie temperatury poniżej temperatury przejścia, co nie wpływa na macierz zewnątrzkomórkową. Celem pracy Amniotic Stem Cells Cultured on Thermoresponsive Polymers Allow Obtaining a Full Cell Sheet (Kitala D; 2020) było stworzenie substytutu skóry - pełnego arkusza składającego się z owodniowych mezenchymalnych komórek macierzystych i porównanie z arkuszem fibroblastów. Komórki błony owodniowej wykazywały lepszą tendencję do tworzenia pełnego arkusza niż fibroblasty, co w przyszłości pozwoli na zaopatrzenie pacjenta gotowymi arkuszami komórkowymi. Z powodu rosnącego zapotrzebowania na materiał do hodowli komórek z owodni sprawdzono w pracy Amniotic and Umbilical Cord of Transgenic Pigs as an Alternative Source of Stem Cells (Kitala D; 2020) możliwość wykorzystania owodni świń transgenicznych jako źródła do izolacji komórek. Wszystkie wyżej wymienione prace stanowią całość, mającą na celu opracowanie standardu hodowli, ocenę bezpieczeństwa komórek oraz wytypowanie optymalnej metody aplikacji. W 2020 roku ukazała się praca opisująca pierwsze zastosowanie w Centrum Leczenia Oparzeń komórek macierzystych izolowanych z owodni. Produkt podano pacjentowi z oparzeniem sięgającym 36%. Pacjent wygoił się w 12 dobie po zabiegu z bardzo dobrym efektem kosmetycznym. Przypadek ten opisano w publikacji Application of Amniotic Stem Cells on an Acellular Dermal Matrix Scaffold in a Burned Patient: A Case Report (Kitala D; 2020)
LINKI DO KOLEJNO CYTOWANYCH PUBLIKACJI:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30989240/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30826324/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28117628/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30154069/
https://www.researchgate.net/publication/320879392_Chitosanaminoacid_hydrogels_with_antimicrobial_and_bioactive_properties_as_new_scaffolds_for_human_mesenchymal_stem_cells_culture_applicable_in_wound_healing
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32690311/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32505501/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32444118/
