11 kwietnia Dzień Osoby z Chorobą Parkinsona

OBJAWY:
Najbardziej widocznym objawem choroby Parkinsona jest drżenie kończyn. Początkowo występuje ono w jednej kończynie górnej, ale w miarę postępu choroby rozprzestrzenia się na pozostałe kończyny. Pojawia się w spoczynku, a łagodnieje w trakcie ruchu. Ważnym objawem, powodującym znaczne trudności w poruszaniu się chorych, jest tzw. spowolnienie ruchowe. Polega ono na wolniejszym wykonywaniu wszystkich czynności ruchowych (chodzenie, mówienie). Dodatkowo pacjent ma problem z rozpoczęciem ruchu oraz przyspieszeniem wykonywanej czynności.

Inne objawy choroby Parkinsona to:

• sztywność mięśni,
• zaburzenia postawy,
• zaburzenia równowagi,
• zmiana chodu (szuranie butami, pochylona sylwetka),
• zmiana wyrazu twarzy (zubożenie mimiki).

Poza tym chorzy mogą odczuwać m.in. zaburzenia snu, zaparcia, obniżenie nastroju, osłabienie węchu. Objawy choroby postępują i rozwijają się stopniowo przez lata.

U wielu pacjentów w przebiegu choroby obserwuje się spadek apetytu i trudności z połykaniem, co prowadzi do spadku masy ciała. Dlatego posiłki przygotowywane chorym powinny być wysokokaloryczne, bogate w składniki odżywcze, o konsystencji ułatwiającej połknięcie (np. półpłynne). Zalecane są częste posiłki o małej objętości. Dietę warto wzbogacić w produkty z wysoką zawartością błonnika (zapobieganie zaparciom). Podczas przyjmowania lewodopy (podstawowego leku stosowanego w chorobie Parkinsona) należy kontrolować ilość przyjmowanego białka (nie więcej niż 0,8 g/kg m.c.), ponieważ utrudnia ono wchłanianie leku w jelicie.

ZAPOBIEGANIE CHOROBIE

Obecnie nie jest znany sposób zapobiegania chorobie Parkinsona, nie wiadomo bowiem, co ją powoduje.

Nie jest znany również sposób na spowolnienie przebiegu choroby – ma ona charakter postępujący. Wiadomo natomiast, że wiele leków łagodzi jej objawy. Najlepszy efekt leczenia uzyskuje się przez pierwsze 3-5 lat od ustalenia rozpoznania. Po tym czasie u większości chorych objawy nasilają się mimo stosowanego leczenia.

LECZENIE

Obecnie w leczeniu choroby Parkinsona dysponujemy wieloma sposobami, od farmakologicznych, przez rehabilitację, do zabiegów operacyjnych. Według współczesnych i najszerzej obecnie akceptowanych poglądów, leczenie należy rozpoczynać od pierwszych objawów choroby (a nie od momentu, kiedy stają się uciążliwe). W momencie rozpoznania choroby nie ma już co najmniej 50% populacji komórek dopaminergicznych. W okresie bezobjawowym choroby dochodzi do włączania się mechanizmów kompensacji niedoboru dopaminy i w założeniu wczesne leczenie miałoby tę kompensację przywrócić. Leczenie zawsze powinno uwzględniać różne aspekty, z których najważniejszy jest wiek chorego i planowany czas leczenia. Początek leczenia jest stosunkowo łatwy, bowiem zazwyczaj po włączeniu leków dopaminergicznych uzyskujemy mniejszą lub większą poprawę (okres ten nazywany jest niekiedy „miodowym miesiącem”). Jednak leczenie powinno być zaplanowane nie na pierwsze miesiące, czy lata choroby, ale długofalowo, a to determinuje wybór odpowiedniej terapii. Po okresie „miodowego miesiąca” LECZENIA LEWODOPĄ dochodzi do pogarszania się odpowiedzi na lek, co zawsze powinno skutkować optymalizacją dawki. Dawki raz zastosowane nie są stałe i muszą się zmieniać z czasem w miarę postępu choroby i narastania niedoboru dopaminy, dopasowując się do aktualnych potrzeb chorego. Z czasem jednak dochodzi do okresu powikłań ruchowych. Skraca się czas działania lewodopy i pojawiają się okresy nasilonego spowolnienia czy drżenia oraz sztywności pomiędzy poszczególnymi dawkami leku. Przyjęcie leku nie daje od razu poprawy, a kiedy się ona pojawia, towarzyszą jej ruchy mimowolne o charakterze pląsawiczym. Niekiedy skrócenie czasu działania leku objawia się nad ranem w postaci bolesnego wykręcania stopy. Powikłania te pojawiają się znacznie wcześniej i są bardziej dokuczliwe u chorych, leczonych większymi dawkami Lewodopy i u których choroba rozpoczęła się w młodym wieku.

Udowodniono, że skuteczną niefarmakologiczną formą terapii choroby Parkinsona jest REHABILITACJA RUCHOWA, która w sposób istotny wpływa na jakość życia, poprawia zdolności funkcjonalne i sprawność fizyczną. Łatwiej jest podtrzymywać poziom funkcjonalności, niż przywracać utracone w następstwie nieczynności funkcje. Niesie to w konsekwencji potrzebę wczesnego wdrożenia fizjoterapii, jej ciągłości i systematyczności. W dostępnej literaturze autorzy wskazują na znaczącą rolę postępowania rehabilitacyjnego jako elementu interdyscyplinarnej współpracy w procesie leczniczo-rehabilitacyjnym osób z chorobą Parkinsona. Dostępne wyniki badań jednoznacznie wskazują na korzystny wpływ prowadzonych zajęć ruchowych na nasilenie

objawów choroby parkinsona, jednak wraz z czasem trwania choroby obserwuje się nasilenie niepełnosprawności.

Na podstawie oceny stanu funkcjonalnego pacjenta, a przede wszystkim fazy choroby, dobiera się rodzaj ćwiczeń oraz dostosowuje aktywność fizyczną. Kinezyterapia nie zahamuje postępu choroby, ale ma wpływ na ograniczenie objawów chorobowych, utrzymanie aktywności pacjenta, pozwalającej mu na codzienne funkcjonowanie, a w zaawansowanym stadium choroby pomaga w przystosowaniu do postępującej niepełnosprawności. Kinezyterapia powinna być prowadzona już od chwili zdiagnozowania choroby i trwać nieprzerwanie do końca życia pacjenta. Dostępnych jest wiele metod stosowanychw rehabilitacji chorych na chorobę Parkinsona. Każda z tych metod ma na celu poprawę sprawności fizycznej, co w istotny sposób podwyższa jakość życia pacjenta. Skuteczność kinezyterapii zależy od systematyczności, współpracy pacjenta z rehabilitantem oraz kontynuowania programu ćwiczeń również w warunkach domowych.

DEPRESJA, A CHOROBA PARKINSONA

Wykazano, że głównym czynnikiem wpływającym na jakość życia osób z chorobą parkinsona może być współistniejąca depresja (22,7-60%).  Wyniki badań sugerują, że dla polepszenia jakości życia, ważne jest wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie depresji, co w efekcie może też sprzyjać zmniejszeniu niektórych objawów somatycznych.